برنامهغذایی اصولی برای افراد سوخته به درمان سریعتر آنها کمک میکند. در اینجا به موارد کلی اشاره میکنیم و در فرصتهای آتی به مباحث تخصصیتر خواهیم پرداخت.
در سوختگی، میزان متابولیسم و استرس بدن بهشدت افزایش مییابد و بافت پروتئینی و چربی بدن برای کمک به ترمیم قسمتهای سوخته تجزیه میشوند. در این شرایط مصرف کافی گروههای پروتئین، ویتامینC، ویتامینE، ویتامینA و روی و همچنین مصرف آب و مایعات فراوان حایز اهمیت است.
بیمارانی که دچار درجات بالایی از سوختگی هستند یا سوختگی در ناحیه سر و صورت آنهاست، قادر به جویدن یا بلعیدن غذا نیستند. معمولا برای این بیماران از تغذیه با کمک لوله یا تغذیه وریدی استفاده میکنند. این بیماران باید محلولهای پروتئینی و چربی را از طریق لوله یا سرم دریافت کنند. مهمترین نکته برای افراد سوخته این است که چطور میتوانند روند بهبود زخم را سرعت بخشند. مصرف ماده معدنی زینک یا همان روی را که تاثیر بهسزایی در ترمیم زخم دارد، توصیه میکنیم. از مهمترین منابع روی میتوان به انواع مغزهای خام مانند پسته، گردو، بادام و فندق یا به ترتیب گوشتهایی مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی اشاره کرد. اولویت استفاده از غذای کامل از طریق تغذیه دهانی است، اما اگر بیمار قادر به تغذیه دهانی نباشد، مکملهای زینک باید توسط متخصص تغذیه تجویز شود.
اطرافیان بیماران مبتلا به سوختگی باید بدانند هر روز تمام این ریزمغذیها و درشتمغذیها را در برنامه غذایی بیمار خود جای دهند. میتوان گفت سوپهای متنوع به عنوان یک غذای نرم حاوی یک نوع سبزی مانند هویج، کدو حلوایی، گوجهفرنگی، آب مرکبات، سبزیهای برگسبز یا فلفل دلمهای در کنار پروتئین مانند گوشت قرمز، مرغ یا بوقلمون و مقداری مغزهای پودرشده مانند مغز گردو یا مغز بادام در کنار لبنیات مانند شیر میتوانند گزینه خوبی برای بیمارشان محسوب شوند.
بیمارانی که قادر به جویدن غذا نیستند، میتوانند غذای خود را بهصورت پوره شده و مایع صاف و نرم دریافت کنند تا شرایط جویدن و بلعیدن آنها به مرور زمان فراهم شود.
مواد غذایی مفید برای سوختگی:
۱-گوشت قرمز و بوقلمون، مرغ، تخممرغ و ماهی به جبران پروتئین از دسترفته در فرآیند ترمیم پوست کمک میکنند.
۲- منابع ویتامین C: توتها، مرکبات و پاپایا، تامینکننده ویتامین C مورد نیاز برای ساخته شدن کلاژن و پوست جدید هستند.
کلمات کلیدی: سوختگی، تغذیه، متابوایسم، ترمیم
۳- منابع ویتامینE: آواکادو و جوانه گندم منابع غنی ویتامین E هستند که به التیام زخم کمک میکنند.
۴- منابع روی: میگو و غذاهای دریایی حاوی روی هستند که به تسریع فرآیند ترمیم کمک میکنند.
۵-منابع ویتامین A: هویج، سیبزمینی شیرین و فلفل قرمز حاوی بتاکاروتن هستند که با تبدیل شدن به ویتامین A به ترمیم زخم کمک میکنند.
۶- مصرف چربیهای سالم به عنوان منبع انرژی و ویتامینهای محلول در چربی مهم هستند. ماهی روغنی، دانه کتان و آفتابگردان، کدو حلوایی و کنجد تامینکننده اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز هستند.
۷- نوشیدن آب و مایعات فراوان
موادغذایی مضر: - شیرینیها، شکلات، کیکها، بیسکویتها و غذاهای غیر مغذی - الکل و قهوه
منبع: Nutrition and metabolism in burn patients Audra Clark، Jonathan Imran، Tarik Madni، and Steven E. Wolf Burns Trauma. ۲۰۱۷; ۵: ۱۱. Published online ۲۰۱۷ Apr ۱۷. doi: ۱۰.۱۱۸۶/s۴۱۰۳۸-۰۱۷-۰۰۷۶-x سایت سلامت نیوز منابع چلپ شده دکتر حسین ایمانی و دکتر لادن گیاهی گردآوری: فاطمه علی محمدی مشاور تغدیه و رژیمدرمانی
ترجمه و تلخیص: دکتر محمد جواد فاطمی